Berichten

Fotografie voor dummies – zwart-wit fotografie (al dan niet als redmiddel)

/0 Reacties/in , , /door

Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
De populariteit van zwart-witfotografie mag dan behoorlijk teruggelopen zijn door de komst van kleurenfotografie (het ontwikkelen van zwart-wit films is tegenwoordig zelfs duurder dan kleur), ik ben zwart-wit foto’s ontzettend gaan waarderen. Fotografie is immers een soort dans met het licht (sorry voor het hoge antroposofische gehalte van deze opmerking) en als er één perfect podium is voor die dans, dan is dat in een monochrome foto.

Het mooie van digitale fotografie is dat er geen hoge ontwikkelkosten voor een zwart-wit foto hoeven worden gemaakt. In een fotobewerkingsprogramma zet je een foto met één druk op de knop om in zwart-wit. Een monochroom effect kan een ‘mislukte’ foto zelfs redden, zoals ik ook in deze blogpost zal laten zien.

Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
Je ogen gaan in een foto automatisch op zoek naar contrast, waardoor ze de onderdelen in een beeld van elkaar kunnen onderscheiden. Zwart-witte foto’s werken daarom het best als er hoog contrast in een foto zit: een groot verschil tussen licht en donker. Toch zijn zwart-wit foto’s óók heel fijn om te maken op momenten van de dag waarop je voor een kleurenfoto je bed niet uitkomt, zoals grijze of bewolkte dagen. Bijzonder licht dat je kleurenfoto glans of een bijzondere kleur geeft, heb je in een monochrome foto immers niet per se nodig. Sterker nog: hele kleurrijke foto’s (zoals van een zonsondergang of bloemen) lenen zich minder goed voor zwart-wit foto’s.

Resumerend: voor een goede zwart-wit foto zijn de compositie (vormen, lijnenspel) en een groot verschil tussen licht en donker de belangrijkste ingrediënten.

Neem bijvoorbeeld de foto hierboven, die ik nam in het deels verlaten zwembad Tropicana. Het is een overzichtsfoto, met een heleboel ‘ruis’: planten, tafels, stoelen, kleden, ramen, zuilen… Door de foto om te zetten in zwart-wit reduceerde ik al die elementen tot silhouetten. In zwart-wit komt de nadruk te liggen op het licht dat door de hoge ramen naar binnen valt en de weerkaatsing ervan in de glaasjes op tafel. Ik bracht hiermee letterlijk rust in de tent.

Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
Eerder schreef ik al een artikel over fotograferen met tegenlicht. Deze wijze van fotograferen kan niet alleen in kleur, maar ook in zwart-wit een geweldig effect geven. Neem bijvoorbeeld de foto die ik nam van Laura en haar hond Ringo hierboven. De foto maakte ik met tegenlicht, de lichtbron bevindt zich achter het tafereel. De foto links is niet echt mooi: er zitten weinig details in, hij is te donker en flets. De foto lichter maken kan wel, maar daarmee zou ik het licht op de achtergrond ook lichter maken. De foto zou nog verder uit balans raken. Door de foto om te zetten in zwart-wit, worden Laura en Ringo slechts silhouetten. De foto zegt echter nog steeds wat ze wil zeggen. En hoe! Door de foto monochroom te maken is hij krachtiger geworden. De achtergrond leidt niet langer af: alles draait nu alleen nog om de liefdevolle relatie tussen Laura en Ringo. Precies het gevoel dat ik wilde vastleggen.

Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
Zwart-wit kan een foto ook redden. Daarvoor moet je heel even helemaal terug naar boven scrollen, naar de foto die ik maakte in de Steentjeskerk in Eindhoven tijdens Dutch Design Week. De linker foto is het origineel. In de kerk was het donker en er hingen spots om het werk van Floris Hovers mooi uit te lichten. Prachtig, maar een camera wordt niet blij van dergelijke omstandigheden. Hoe hard je je best achteraf ook doet met een fotobewerkingsprogramma, dergelijke foto’s worden nooit echt mooi.

Door de foto om te zetten in zwart-wit, komen de vreemde kleuren niet alleen te vervallen, maar komt de nadruk te liggen op het ontwerp van stoel en tafel. Je ziet nog steeds dat het tafereel in een bijzondere omgeving staat, want het marmer en de tegels van de kerk zijn nog steeds te zien. Het kaarslicht en de lichtvlek die de kaars op het tafelblad werpt maken de serene kerksfeer af. De foto links zou ik nooit gebruikt hebben, de foto rechts werd direct één van mijn favoriete DDW foto’s.

Zwart-wit fotografie - Oh Marie!
Wat nog fijn is om te weten: als je je digitale foto omzet in zwart-wit in een fotobewerkingsprogramma, krijg je als resultaat een (saaie, fletse) grijze versie van je kleurenfoto. Je zal hier en daar dus wat moeten corrigeren om een mooi, gebalanceerd monochroom effect te krijgen. Je kan dit allereerst oplossen door extra contrast aan de foto toe te voegen. Door de witte tinten te verhogen en de zwarte tinten (en/of schaduwen) te verlagen, kun je dit effect nog verder verbeteren. Door korreligheid toe te voegen, of een foto te maken met een hoge ISO (hoge mate van korreligheid), zoals op de foto hierboven met de uitgeblazen kaarsen, geef je de foto nog een extra rauw of ouderwets tintje.

Zwart-wit fotografie vraagt dus niet zo heel veel van je. Tenminste, niet op financieel gebied. Het enige wat je hoeft te doen is ermee aan de slag gaan. Je krijgt vanzelf gevoel voor potentieel mooie zwart-witte composities. Soms gaat dat zelfs heel rap, als je zoals in mijn geval een foto redden moet omdat het origineel niet blogwaardig is!

Alle dummy posts lezen? Dat kan hier!
Schaduwfotografie
Kadering in je foto
Fotograferen met tegenlicht
Double Exposure maken in Photoshop
Fotograferen tijdens het blauwe uur

Bloemen vereeuwigd zonder sterk water

/6 Reacties/in , , /door

DIY bloemenkopie - Oh Marie!
Toen wij over het natural history thema brainstormden, vatte ik het idee op om een zelfmaker te maken met bloemen op sterk water.

Helaas blijkt dat minder gemakkelijk te zijn dan gedacht. Om een lang verhaal kort te maken: ik weet nu meer dan me lief is over het conserveren van voorheen levende organismen en het idee van bloemen op sterk water heb ik aan de kant geschoven. Omdat je met alle benodigde chemicaliën ook met gemak per ongeluk een Croftybom bouwt. Of je schuur in de fik vliegt. Tenminste, in mijn geval is dat niet ondenkbaar. (Ik moest ook meteen aan dit item uit het geniale programma Brainiac denken. (Will it fizz or will it bang?)

Vraag me niet hoe mijn brein deze omweg maakte, maar uiteindelijk kwam ik op het idee om bloemen onder mijn scanner te leggen en eens te kijken hoe dat uitpakte.

Verrassend goed, zo blijkt.

Het resultaat is een beetje spookachtig. Maar dat zijn bloemen op sterk water ook. Dat was vast het bruggetje dat mijn hersens gemaakt hebben.

Je maakt een print zoals deze vrij gemakkelijk. Als je er geen gat in ziet, mag je het bestand dat ik maakte ook gewoon hier downloaden (Waarmee het de kortste zelfmaker ooit wordt!).

Zo maak je je eigen bloemenkopie:

Ik nam voor mijn scan bloemen die aan het verwelken waren. Als bloemen aan het verwelken zijn gaan hun kopjes een beetje hangen, wat perfect is voor dit projectje. Je zet ze immers van 3D naar 2D om in je scanner. Verwelkte bloemen krijgen daarbij ook van die prachtige vouwen in hun blad. Het resultaat mag een beetje rommelig zijn. Rangschik de bloemen voorzichtig op de scanner of het kopieerapparaat bij de supermarkt. (Ikzelf voorzag problemen met de bedrijfsleiding als ik daar bloemen tussen ging staan proppen, maar als je graag on the edge leeft moet je het zeker doen. Je houdt er allicht een goede anekdote aan over. Deel die dan ook zeker met ons!)

DIY bloemenkopie - Oh Marie!
Door de bloemen te scannen of kopiëren krijg je een geweldig vervreemdend effect omdat alles wat direct op de glasplaat ligt heel duidelijk zichtbaar wordt en alles wat er verder vanaf ligt wazig. (Het spreekt voor zich dat de klep van de scanner niet helemaal dicht kan, anders krijg je dit effect niet.) Het lijkt bijna alsof de bloemen in een blok ijs zitten, rondzweven, of in plastic verpakt zijn.

Toen ik tevreden was over de compositie bewerkte ik de scan in een fotobewerkingsprogramma (Lightroom, maar het kan ook in andere programma’s). Ik zette hem om in zwart-wit, gaf hem hoog contrast, maakte de witting minder wit en de zwarting donkerder. Op die manier blijven alleen de hele lichte details zichtbaar. De witte spikkels op de foto is stuifmeel dat op de glasplaat lag.

Bloemen vereeuwigd zonder sterk water. Ik zie een gat in de markt. Wat te denken van een scan van je bruidsboeket? Alhoewel… gezien het spookachtige eindresultaat wil alleen Wednesday Addams die aan de muur hebben, schat ik zo in.

Witter dan dit wordt het niet

/7 Reacties/in , /door

Witter dan dit wordt het niet - Oh Marie!
Bij het uitmesten van mijn kasten (wat ik echt regelmatig moet doen om aan het principe ‘iets erin, iets eruit’ te voldoen) bleek ik in het bezit te zijn van een verrassend grote collectie wit vintage keramiek. Prachtig keramiek met mooie patroontjes erop. Ik besloot ze eens te fotograferen. Al voelde ik me wel een beetje onhandig, met al dat wit. Want alleen maar wit, dat is gewoon niet haalbaar in mijn boek.

Precies om die reden heb ik ook bewondering voor de monochrome bloggers, die hun interieur in zwart-wit uitvoeren. Ik zou dan toch altijd denken: “Ach, die kleur groen…die kan er heus bij. En een geel accent, daar is ook niks mis mee. O en dát is een goede kleur blauw zeg. Die mag er ook bij”. Waarmee ik vervolgens alsnog zou eindigen in een interieur zoals ik dat nu heb. Respect dus, voor hen die zich strikt aan één kleurenpalet houden.

Een paar weken geleden gaf ik een workshop styling bij Immer Urlaub. Tijdens die workshop kwam ook mijn eigen stijl ter sprake. Eén van de deelnemers merkte daarbij op dat mijn foto’s met de jaren steeds leger geworden leken te zijn. Ik kon dat direct beamen. Het zal vast iets te maken hebben met een behoefte aan rust. In mijn huis en in mijn hoofd. Vandaar ook die regel uit de eerste alinea waar ik mezelf aan probeer te houden. Al die zooi is maar ballast. En blijkbaar heb ik dat gevoel ook in mijn foto’s doorgevoerd.

De ruis is dus overboord gemikt, maar de kleuren zullen altijd blijven. Klink ik nu erg als een wasmiddel reclame? Ja hè? (“Kleuren inspireren me énorrm. Wat een práchtig gewaad. Nieuw? Nee, Robijn intensief.”) Maar vandaar dus toch groene en gele accenten in deze foto’s. Witter dan dit wordt het niet.

Als we dat in de rewind zouden bekijken, dan verliep het maken van deze foto’s ongeveer als volgt: “Ach, die kleur groen…die kan er heus bij. En o, geel, daar is ook niks mis mee…”.

Witter dan dit wordt het niet - Oh Marie!